Eko- szkoła 2024. Porosty jako indykatory jakości powietrza – skala porostowa. Uczniowie klasy piątej podczas zajęć terenowych poznali porosty, które poprzez zmiany swojego wyglądu mogą pokazać, że coś niedobrego dzieje się w środowisku. To bioindykatory – są one wrażliwe na nadmiar lub brak określonej substancji, w wyniku czego zmienia się ich wygląd zewnętrzny. W przypadku zanieczyszczeń powietrza, takimi bioindykatorami są porosty, głównie te występujące na korze drzew. Porosty, to organizmy określane jako grzyby zlichenizowane. Jest to idealna symbioza pomiędzy grzybami i glonami: grzyby dostarczają glonom schronienia, wody i soli mineralnych, a glony grzybom składniki odżywcze. Nie mają one korzeni i wszystkie potrzebne składniki pobierają z powietrza, stąd też ich duża wrażliwość na zanieczyszczenia. Obserwując porosty, możemy w prosty sposób stwierdzić czy powietrze w danym obszarze jest zanieczyszczone dwutlenkiem siarki i związkami azotu, czy też nie. Wysokie stężenie zanieczyszczeń (głównie SO2) powoduje zanik zielonego barwnika – chlorofilu i tym samym glony nie mogą produkować materii organicznej (zostaje zahamowana fotosynteza) i zamierają. W okresie, kiedy do atmosfery emitowane było bardzo dużo związków siarki pochodzących ze spalania węgla, w wielu miejscach obserwowaliśmy tylko najbardziej odporne na warunki zewnętrzne porosty o skorupiastej plesze. Porosty chłonąc zanieczyszczenia, w tym metale ciężkie, są też idealnym materiałem do dalszych badań, wykonywanych już w laboratorium. Plecha porostów może występować w kilku kształtach – wyróżniamy plechę skorupiastą (np. Liszajec szary), listkowatą (np. Pustułka pęcherzykowata) oraz krzaczkowatą (np. Płucnica islandzka). Najbardziej znanym przykładem wykorzystania porostów do oceny jakości powietrza jest skala porostowa. W Polsce stosuje się skalę 7 stopniową, która przedstawiona jest poniżej. Tereny leśnie niedaleko Naszej szkoły zaklasyfikowałyśmy do V stopnia skali porostowej- powietrze mało zanieczyszczone.
